Linux Kabuk Ayarları

Kabuk (Shell) Ayarı da Nedir?

Çalıştığımız klasördeki bir programı çağırmak-çalıştırmak için şu tarz bir komut kafidir:

 chmod +x program  # Bu opsiyonel bir adım: program çalışma hakkına sahipse gerek yok
 ./program

Fakat çalıştırmak istediğimiz komut başka bir klasörde ise onu çalıştırmak için şöyle bir uzun yazım gerekecektir:

/programın_kurulu_oldugu_ana_klasor/alt_klasor/bin/program

Her seferinde programın olduğu klasörde çalışmamız mümkün olmadığı gibi, her seferinde de yukarıdaki gibi uzun uzun programın "adresini" komut satırına yazmamız da bir nevi zulüm olacaktır.

Bunun çözümü; diskimize çalıştırılabilir bir program kurduğumuzda buna her an (açtığınız, çalıştığınız tüm komut satırlarında) ulaşabilmek için, işletim sisteminize onu nerede bulabileceğini söylemektir.

İşletim sistemine bu bilgi birkaç şekilde verilebilir. Bunlardan en sık kullanılanı kullandığımız shell-kabuğun ayar dosyalarından birisinde PATH adlı değişkeni tanımlamaktır. PATH değişkeni ile tanımlanan klasörlerdeki programlar shell-kabuk tarafından tanınırlar ve sadece isimlerini yazarak çalıştığınız tüm terminallerde bu programları çağırabilirsiniz.

Kabuk Ayarları

Öncelikle Unix sisteminizde hangi kabuğun kullanıldığını öğrenmeli ve ona göre yapılacak ayarı seçmelisiniz.

Kabuk tipini öğrenmek için /etc klasörünün altındaki passwd dosyasına bakın:

more /etc/passwd

Burada kendi kullanıcı adınızın olduğu bir satır olacaktır (genelde en son kısımda bulunur):

Örneğin:

 onur:x:500:500:Onur TAN:/home/onur:/bin/bash

Çoğu Linux dağıtımında aksi bir seçim yapmadıysanız ön tanımlı kabuk Bash kabuğudur. Bu nedenle bu ayar /bin/bash olarak gelir (C-shell kullanmak isterseniz bu kısmı /bin/csh olarak değiştirin; ve sistemden çıkın (logout). Veya tam emin olmak için bilgisayarınızı tekrar başlatın!).

C-Shell için kabuk ayarı

C shell (CSH) kullanıyorsanız:

• /etc/csh.cshrc dosyasını kendi home klasörünüze .cshrc olarak kopyalayın (veya /home/kullanici_adi klasörünüzde bu dosya zaten varsa onu düzenleyin):

cp /etc/csh.cshrc  ~/.cshrc''

Bir editör (örn. joe, vi) ile .cshrc (gizli sistem dosyasıdır) dosyasını açın ve içine

 
setenv PATH "${PATH}:/usr/local/GMT/bin"
setenv GMTHOME "/usr/local/"
setenv NETCDFHOME "/usr/local/GMT/netCDF"
 

satırlarını ekleyin. NetCDF başka bir klasöre yerleştirilmiş olabilir, ilgili satırı kendi sisteminize göre düzenlemelisiniz.

Bash için kabuk ayarı

BASH kullanıyorsanız:

/etc/bashrc dosyasını kendi home klasörünüze .bashrc olarak kopyalayın (veya /home/kullanici_adi klasörünüzde bu dosya zaten varsa onu düzenleyin):

cp /etc/bashrc  ~/.bashrc

Bir editör (örn. joe, vi, nedit, gedit, kate...) ile .bashrc (gizli dosyadır) dosyasını açın ve içine

 
export GMTHOME=/usr/local/GMT
export PATH=/usr/local/GMT/bin:$PATH
 

satırlarını ekleyin. NETCDF kütüphanesi ve manuel sayfalarının da adresini belirtmemiz gerekebilir:

 
 export MANPATH=/usr/local/GMT/man:$MANPATH
 export NETCDFHOME=/usr/local/GMT/netcdf_adresi
 

Ufak bir not

Güncel Linux dağıtımları Bash'i kullanıyor olacak demiştik. Komut satırından kurdu iseniz kurulumun sonunda GMT size gereken shell ayarlarını söyler. O satırları sadece kopyala-yapıştır yapmanız kafi olur. Örneğin kurulum sonunda şu tarz bir uyarı mesajı göreceksiniz: (Bu örnekte GMT'yi /usr/local altına değil de /sw adında bize ait bir klasöre kuruyoruz)

#For sh or bash users: 
export NETCDFHOME=/sw/GMT4.5.3/netcdf-3.6.3
export PATH=/sw/GMT4.5.3/GMT4.5.3/bin:$PATH

# Note: if you installed netCDF as a shared library you may have to add
# the path to this library to LD_LIBRARY_PATH or place the library in a
# standard system path [see information on shared library for your OS].

export MANPATH=/sw/GMT4.5.3/GMT4.5.3/man:$MANPATH
#Add /sw/GMT4.5.3/GMT4.5.3/share/html/gmt_services.html as browser bookmark

Son satırda gördüğünüz gibi GMT kurulumu internet tarayıcımız için yardım dosyalarına nasıl ulaşabileceğimizi de belirtmiş.

Ayarları aktif hale getirmek

Yeni bir terminal penceresi açtığınızda ayarlar aktif olacaktır. Çalıştığınız terminal penceresini kapatmak istemiyorsanız:

source ~/.cshrc

veya

 source ~/.bash

komutlarını girmeniz kafidir.