30 Ekim 2020 Ege Denizi (Sisam-İzmir) Depremi ve Artçı Deprem Dağılımı
Yavuz Güneş1,Kıvanç Kekovalı, Uğur Teoman, Selda A. Poyraz, Suat Çetin, Remzi Polat, Doğan Aksarı, Filiz Özdemir, Muzaffer Gül, Didem Cambaz, Tuğçe Ergün, Seda Işık, Ayşegül Köseoğlu, M. Feyza Akkoyunlu, Mehmet Kara, Zafer Öğütçü, Öcal Necmioğlu, Doğan Kalafat
(1)Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi, İstanbul.
30 Ekim 2020 tarihinde yerel saat ile 14:51’de dışmerkezi Sisam Adasının kuzeyinde, Ege Denizi kaynaklı çok şiddetli bir deprem meydana gelmiştir. Deprem Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi (BDTİM) tarafından Moment büyüklüğü Mw=6.9, Şiddet değeri Io=VIII olarak verilmiştir. Depremin odak derinliği 12 km. olarak verilmiştir. Anaşokun çözümü, 161 istasyon 483 bileşen ile yapılmıştır. Depremin dış merkezine en yakın istasyon Gümüldür istasyonu olup, dış merkezine olan uzaklığı 23.7 km. kadardır. Kırılma D-B doğrultulu ve aynı anda 2 yöne birlikte yönelmiştir. Gümüldür ivme ölçer (SMA) istasyonu kullanılarak yapılan partikül hareketi analizi kuzeye doğru enerjinin yoğun olarak boşaldığını ortaya koymaktadır. Dolayısı ile K-KD’ya enerji boşalımı özellikle İzmir ve yakın çevresi kıyı bölgelerimizde etkili olmuştur.
Depremden kısa bir süre sonucu BDTİM tarafından yapılan fay düzlemi çözümü, depremin normal faylanma ile meydana geldiğini ve D-B doğrultulu fay düzleminin düşen bloğunun kuzey yönüne olduğu, fay alanının uzunluğunun yaklaşık 37-40 km., fay alanının genişliğinin 19-20 km., fay alanı 614 km2, ortalama atım miktarının 132 cm olduğu açıklanmıştır.
30.11.2020 tarihine kadar depreminin 1 aylık veri seti değerlendirilmiş ve toplam 5068 depremin çözümü yapılmıştır. Büyüklüğü M= 4.0-5.2 arası 60 deprem meydana gelmiştir. Bu zaman dilimi içerisinde büyüklüğü M>5.0 olan 2 önemli artçı deprem meydana gelmiştir. Derinlik kesitlerinde artçı depremlerin daha çok sığ odaklı olup, derine doğru devam etmedikleri gözlenmiştir.
Büyüklük analizi sonucu KRDAE’nin mevcut deprem ağının bölge için tamlık büyüklüğünün (Mc) 1.9 olduğu görülmüştür. Bu büyüklükteki kaydedilen deprem sayısı 500 civarındadır. Artçı depremler 800 km2’lik bir alana dağılmıştır. Artçı deprem dağılımı günlük yaklaşık 500 deprem civarında başlamış, 1 aylık süreç içerisinde günlük 200, 100 ve 50 civarına inmiştir. Kısaca 1 aylık zaman peryodu içerisinde artçı deprem dağılımı Omori yasasına uygun olarak azalmıştır. Artçı depremler 3 ana kümede yoğunlaşmıştır. 1. ana küme kırılmanın olduğu D-B doğrultulu fay boyunca, 2. küme Sisam adasının doğu ucu ve Kuşadası Körfezi arası, 3. küme ise Sisam adasının KB kısmı genel olarak KD-GB gidişli olarak gözlenmiştir.
Deprem odak derinliklerinin dağılımına bakıldığında ise genelde odak derinliklerinin büyük çoğunluğunun yaklaşık 6-12 km. aralığında meydana geldiğini ve deprem üreten sismolojik zonun yaklaşık 10 km. civarında olduğuna işaret etmektedir.