30 Ekim 2020 Sisam Adası Depremi Yırtılma Modeli
Onur Tan1, Vassilios Karakostas2, Eleftheria Papadimitriou2
(1) İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa, Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, İstanbul (2) Selanik Aristoteles Üniversitesi, Jeofizik Bölümü, Selanik
Sisam Adası'nın kuzeyinde ve Kuşadası Körfezi içerisinde 30 Ekim 2020 UTC-11:51'de meydana gelen Mw 6.9 büyüklüğündeki deprem Sisam Adası haricinde yaklaşık 70 km uzaktaki İzmir'in Bayraklı ve Bornova ilçelerinde önemli yıkımlara neden olmuştur. Deprem sonrası yayınlanan hızlı moment tensör çözümleri doğu-batı doğrultulu normal faylanma mekanizması göstermektedir. Global Centroid Moment Tensör (GCMT) çözümü, fay düzleminin doğrultusunu 270°, eğimini 37° ve kayma açısını -95° olarak vermektedir.
Bu çalışmada deprem anındaki yırtılmanın zaman içindeki gelişimi uzak alan telesismik ve yakın alan ivme kayıtlarının ters çözümü ile modellenmiştir. Azimutal olarak iyi dağılmış 26 adet telesismik P-dalga şekli ile Kuşadası Körfezi çevresindeki 5 adet ivme istasyonu düşey kaydı ters çözüme sokulmuştur. GCMT tarafından verilen doğrultu ve eğim açıları kullanılarak oluşturulan yırtılma düzlemi 4 km x 4 km 17x9 adet alt-faya bölünmüştür. Alet tepki fonksiyonları uzaklaştırılan 50 s uzunluğundaki sismogramlar frekans ortamında 0.01 – 0.5 Hz aralığında süzgeçlendikten sonra hız kaydına çevrilmiştir. Gözlemsel ve yapay dalga şekillerinin en iyi uyum gösterdiği ters çözüm sonucuna göre Sisam Depremi yırtılma alanı 45x25 km-kare olarak belirlenmiştir. İlk 5 saniyesinde dairesel bir yayılma gösteren yırtılma 5-10 s arasında batıya doğru yönelmiş ve 15 s civarında durmuştur. Sismogramlardan ve kaynak zaman fonksiyonundan yırtılmanın karmaşık olduğu görülmektedir. Yırtılma alanı ve yüksek atım gözlenen alanlar 2007-2012 yıllarında belirlenen mikrodeprem aktivitesi (Tan vd., 2014: Acta Geophysica v62, DOI: 10.2478/s11600-013-0194-1) ve artçı sarsıntı dağılımı ile uyum göstermektedir.