InSAR ve Hızlı Deprem Çözümleri: 30 Ekim 2020 Sisam Adası-Kuşadası Körfezi Depremi Örneği
Ahmet M. Akoğlu1, Ziyadin Çakır 1
(1) İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü
Avrupa Uzay Ajansı’nın 2016 yılında Sentinel-1A uydusunun kardeşi 1B’nin yörüngeye fırlatması ile birlikte Anadolu Levhası gibi gezegenimizin tektonik olarak aktif olan birçok bölgesi altı günde bir, bir sentetik açıklık radar (InSAR) uydusu tarafından ziyaret edilir olmuştur.
Bu sık ziyaret aralığı alınan radar verilerinin koheransının daha yüksek olması gibi artılar sunduğu için bu tarihten itibaren büyüklüğü 6’dan küçük ama 5’ten büyük birçok deprem (şayet yüzeyde ölçülebilir bir yer değiştirmeye neden olduysa) InSAR ile çalışılabilir hale gelmiştir diyebiliriz. Sadece 2020 yılında Anadolu Levhası’nda ve yakın çevresinde 15 adet M5-6 aralığında deprem meydana geldiği ve eskiden bu depremleri çalışmanın çok daha güç olduğu düşünülürse radar uydu sayısındaki bu artışın önemi çok daha iyi anlaşılabilir.
Bu gelişmenin diğer bir pozitif yönü bir depremden sonra veri temini için bekleme süresinin de azalmış olmasıdır. 30 Ekim 2020’de Kuşadası Körfezi’nde yerel saat ile 14:51’de meydana gelen depremden yaklaşık 4 saat sonra bölgeden veri alınabilmiş ve bu sayede aynı gece İzmir’de 117 vatandaşımızın ölümüne neden olan depremin Sisam Adası’nın hemen açığında kuzeye eğimli ve yaklaşık 40 km uzunluğunda bir fayda meydana geldiği ve adada meydana gelen yükselmenin miktarı gibi kritik bilgiler kamuoyu ve bilim insanları ile paylaşılabilmiştir.
Sunumda bu deprem dışında 2020 yılında meydana gelen Akhisar, Malatya, Karlıova ve Niğde-Bor depremleri gibi diğer M>5 depremlere dair örnekler paylaşılacak ve yaptığımız bu hızlı deprem çözümü çalışmasını bir katalog haline getirmeye yönelik hedefimiz anlatılacaktır.