GMT T�rkiye

Postscript

Postscript (PS), Adobe taraf�ndan geli�tirilmi� vekt�rel �izim dilidir. PS dosyalar jpg, tiff gibi bir �ok piksel bazl� formatda oldu�u gibi kullan�c�lar taraf�ndan i�i okunamayan binary dosyalar de�ildir. �izimler ascii (text) olarak yaz�lan komutlar ile ger�ekle�tirilir. PS yorumlay�c� denilen programlar bu komutlar� okuyarak ekrana veya yaz�c�ya resmi y�nlendirirler. ASCII bir dosya olmas� nedeniyle boyutlar� �ok b�y�k olabilir. �rne�in GMT ile �izdi�iniz basit bir k�y� �izgisi haritas� k��k bir dosya boyu olu�tururken. Ayn� b�lgeyi SRTM veri kullanarak �izdi�inizde dosya bazen y�zlerce Mb olabilir. Bunun nedeni SRTM de �izimde kullan�lacak �ok daha fazla veri olmas�d�r. E�er bu iki harita ayn� b�y�kl�kte �izilmi� ise (�rne�in 10 cm x 5 cm) her ikisininde jpg dosyalar� yakla��k ayn� boyutta olacakt�r.

PS dosyalar�n �ok yer kaplamas� nedeniyle Encapsulated Postscript (EPS) format� g�n�m�z �izim programlar�nda daha �ok tercih edilir. Ancak her iki formatdaki dosyalar�n temel giri� k�s�mlar� ayn� �elliklere sahiptir. �izim komutlar�n� de�i�tirmeden PS veya EPS i�inde de�i�iklikler yaparak �izimle oynamak m�mk�nd�r. Ancak bunu acil durumlarda ve GMT komutlar�n� tekrar i�leyemeyece�imiz zamanlarda yapmak daha do�rudur.

Burada GMT ile olu�turulmu� baz� PS/EPS dosyalar i�inden par�alar g�sterilerek ne gibi de�i�ikliler yapabilece�imize �rnekler verece�iz. �leri uygulamalar i�in internetten �ok falza say�da PS/EPS d�k�mantasyonu bulabilirsiniz.

�rnekler k�sm�nda verilen XY grafi�i i�in �retilmi� EPS dosyas� (XYgraf.ps.txt) �zerinde �al��al�m:

Dosyan�n en ba��nda a��klamalar k�sm� bulunur. %% ile ba�layan t�m sat�rlar a��klama ve bilgi ama�l� sat�rlard�r. �izim �zerinde etkisi yoktur. Buradaki �nemli noktalardan biri %%BoundingBox: (k�saca BB olarakda isimlendirilir. olarak belirtilen ve �izimin ka��t �zerinde hangi noktalar aras�nda kald��n� (s�n�rlar�) g�steren k�s�md�r. Bu de�erler pisel de�il, point (pt) cinsindendir (1cm=28.35pt). Genelde GMT ��k��lar�nda (a�a��daki gibi) bu k�s�m bo�tur. Ancak LaTeX gibi baz� programlar� kullanacaklar i�in BB �ok �nemlidir. �izim s�n�r� BB ile tan�mland��ndan LaTeX d�k�man i�ine �ekli bu bilgiye g�re koyar.

%!PS-Adobe-3.0 EPSF-3.0
%%BoundingBox: (atend)
%%Title: GMT v3.4 Document from psxy
%%Creator: GMT
%%For: onur
%%DocumentNeededResources: font Helvetica
%%CreationDate: Fri Apr 15 15:24:26 2005
%%LanguageLevel: 1
%%DocumentData: Clean7Bit
%%EndComments

S�n�rlar� belli bir �izim i�in �rnek bir BB sat�r� ��yle olabilir: %%BoundingBox: 50 391 552 709

�izimin sol alt k��esi X ve Y de�erleri 50 ve 391, sa� �st k��e X ve Y de�erleri 552 ve 709'dur. Point de�erleri gv (linux), GSview (win) gibi programlarda farenin �ekil �zerinde dola�t�r�lmas�yla g�sterilir.

E�er dosyada BB de�eri tan�mlanm�� ise Corel gibi baz� �izim programlar� bunu alg�layamamakta ve hata olu�turmaktad�rlar. �rne�in bir PS/EPS dosyas�n� Corel'a �a��rd��n�zda �izim gri bir alan olarak yerle�tiriliyorsa, dosya i�indeki BB sat�r�n�n silinmesi gerekir.

Daha sonraki k�s�mda �e�itli k�saltmalar g�r�l�r. Her program bu k�s�mda kendisine �zg� k�saltmalar yapar, bunun bir standart� yokur. Burada ama� uzun PS komutlar�n�n �izim s�ras�nda �ok daha k�sa olarak kullan�lmas�d�r. B�ylece dosya hacminde �nemli bir k��lme sa�lan�r. A�a��da setgray load def komutu A olarak k�salt�lm��t�r. Bundan soraki t�m A komutu kar��l��ndaki ger�ek PS komutu anlam�na gelir.

/A /setgray load def
/B /setdash load def
/C /setrgbcolor load def
....
/F0 {/Helvetica Y} bind def
/F1 {/Helvetica-Bold Y} bind def
....

Ayn� �ekilde F0 ve F1 ifadeleri Helvetica ve Helvetica-Bold font tan�mlamalar�n� yapar. E�er dosya i�indeki t�m F0 kelimeleri F1 ile de�i�tirilirse (yada bu k�saltma sat�r�nda F0 ile F1 yer de�i�tirilirse) normal Helvetica fontlar kal�n (bold) olarak d�zenlenir.

�rnekler i�in XY grafi�i �rne�inin ilk k�sm�n� kullanal�m. Burada eksen isimleri normal Helvetica ile yaz�lm��t�r. XYgraf.ps.txt dosyas�n�n 1358. sat�r�nda bulunan

komutu "Derinklik (km)" kelimesini yazar (sol resim). Sat�r� a�a��daki gibi de�i�tirirsek ve dosyay� saklarsak sa�daki g�r�nt� olu�ur.

Her bir GMT �izim komutu PS/EPS dosyas�na kendi ��k��n� yazarken �ncelikle hangi komut ile alt sat�rlarda kalan kodun olu�turuldu�unu belirten bir a��klama ilave eder. �rne�in yukar�da verilen grafik PS dosyada 272. sat�rdan ba�lay�p 1572. sat�ra kadar uzanan bir komut dizi ile �izilir. Bu par�an�n ba��nda a�a��daki a��klama bilgisi yer al�r.

%
% PostScript produced by:
%
%% psxy -JX3/-3 -R4/9/0/400 -H1 -B1f0.1:B@!\310uy@!\310ukl@!\310uk:/50f10:Derinlik (km):NW 
%% -Sc0.1 -W1 -G0/190/255 -P -X1 -Y7.5 -K

1573. sat�rdan mavi daireler i�ine yerle�tirilen + sembollerinin �izimi ba�lar. Bu �izimler dosyan�n ba� k�sm�ndaki /X tan�mlamas� ile yap�l�r. + i�aretlerinin �izgi kal�nl�� en ba�ta genel tan�mlamas� yap�lan /W yard�m� ile olu�turulur. + i�aretleri i�in �izgi kal�nl�� tan�m� 1577. sat�rdaki S 1 W ile yap�l�r. Buradaki �izgi kal�nl�� 1'dir. Bu de�eri 10 yaparsak �ekil a�a��daki gibi olu�ur.

% PostScript produced by:
%
%% psxy -JX3/-3 -R4/9/0/400 -H1 -Sx0.05 -W1 -O -K
....
....
S 1 W
....

Son olarak grafik i�indeki "= 291" say�s�n�n yanl�� oldu�unu ve bunun "= 300" oldu�unu d��nelim. PS dosya i�inde bu de�erin 2512. sat�rda �izildi�ini g�r�r�z.

100 F1 ( = 291 ) Z

291 de�erini 300 olarak de�i�tirip dosyay� saklarsak a�a��daki �ekli elde ederiz.